Przedsiębiorstwa w wielu przypadkach mają obowiązek wykonywać okresowe pomiary. Dotyczy to na przykład pomiarów czynników szkodliwych na stanowisku pracy lub pomiarów środowiskowych: gleby, ścieków, lub emisji do atmosfery. Zgodnie z prawem badania takie muszą być przeprowadzone wyłącznie przez akredytowane laboratorium badawcze. Co to oznacza i jak sprawdzić, czy wybrane do wykonania badań laboratorium spełnia te wymagania?

Co to jest akredytowane laboratorium badawcze

Akredytacja to termin określający zweryfikowanie przez niezależną jednostkę, tzw. trzecią stronę, czy firma pracuje zgodnie z określonymi odgórnie wytycznymi. W przypadku akredytacji badań laboratoryjnych wytyczne określone są w normie PN-EN ISO/IEC 17025:2018 oraz w dokumentach PCA, z których DAB-07 dotyczy bezpośrednio powyższego zagadnienia.

Akredytowane laboratorium badawcze (np. https://hamilton.com.pl/) musi dostosować swoje działania do wymagań, jakie narzuca wspomniana wyżej norma, oraz dokumenty uzupełniające. Obejmują one nie tylko obszar samych badań, ale również zarządzanie personelem, utrzymanie w sprawności sprzętu pomiarowego, zapewnienie właściwych warunków środowiskowych w pomieszczeniach, zakupu materiałów i usług i wiele innych. Niebagatelnym wymaganiem jest wykazanie, że laboratorium przeprowadza swoje badania w sposób powtarzalny, weryfikuje ich wyniki, porównuje się w badaniach biegłości z innymi laboratoriami, a także ma ustalone procedury, na wypadek jakiegokolwiek odstępstwa, które może sprawić, że wyniki badań będą fałszywe. 

Kto nadaje akredytację laboratorium

Akredytacja jest sprawdzeniem przez uprawnioną jednostkę zewnętrzną, czy laboratorium wykonuje badania w sposób prawidłowy, oraz czy w swojej pracy zachowuje odpowiednio opisane procedury działań. Jedyną upoważnioną do weryfikacji laboratorium jednostką, która w Polsce udziela akredytacji, jest Polskie Centrum Akredytacji, w skrócie PCA. Jest to jednostka państwowa. Poszczególne jednostki akredytacyjne w różnych krajach podpisały zobowiązanie, że będą wzajemnie uznawać wydane akredytacje. Dlatego akredytowane laboratorium badawcze, które dowiodło, że działa zgodnie z wymaganiami normy i dokumentów DAB, będzie uznawane również w innych krajach. 

Jak sprawdzić, czy laboratorium rzeczywiście ma akredytację?

Informacja o akredytacji laboratorium badawczego znajduje się na stronie PCA, w zakładce “akredytowane podmioty”. Wystarczy wpisać dowolną frazę: numer certyfikatu, nazwę laboratorium, lub poszukiwaną dziedzinę badań, a wyszukiwarka wskaże laboratoria, które posiadają aktualny zakres.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że w zakresie badań wyszczególnione zostały nie tylko dziedzina i przedmiot badań, ale również dokumenty odniesienia, takie jak normy lub załączniki do rozporządzeń, ale też zakresy dla poszczególnych metod badawczych. Oznacza to, że akredytacja obejmuje wyłącznie określone w badaniu parametry. Na przykład akredytowane laboratorium badawcze może wykonywać badania hałasu w środowisku ogólnym w zakresie (26-135) dB. Pomiary powyżej 135 dB mogą być wykonane, jednak laboratorium nie ma prawa wystawiać świadectwa ze znakiem akredytacji.

– Co powinien zawierać zestaw prezentowy dla pracownika?